Iedereen kent wel het stereotype dat vrouwen beter de gedachten van iemand kunnen lezen dan mannen dat kunnen. Vrouwen worden gezien als meer empatisch: ze zouden zich immers beter kunnen inleven in een gesprekspartner. Maar is dit ook zo? Zijn vrouwen echt beter in gedachten lezen?
‘Gedachten lezen’ meten
Om gedachten lezen te bestuderen hebben onderzoekers een heel bijzondere methode ontwikkeld: ze laten onderzoeksparticipanten met elkaar praten en dit terwijl ze gefilmd worden. Na afloop wordt er aan beiden gevraagd om afzonderlijk de opname te bekijken en te rapporteren wat ze tijdens het gesprek dachten of voelden maar niet hebben gezegd. Vervolgens vraagt men aan elke onderzoeksparticipant om te rapporteren wat hun gesprekspartner volgens hen dacht of voelde tijdens het gesprek. Daarna vergelijkt men de gerapporteerde gedachten/gevoelens van elke onderzoeksparticipant met wat deze volgens hun gesprekspartner heeft gedacht/gevoeld. Hoe groter de overeenkomst, hoe beter hun gesprekspartner dus hun gedachten en gevoelens heeft “gelezen”.
Vrouwen lezen gedachten niet beter dan mannen
Uit een heel aantal studies dat gebruik maakte van deze onderzoeksmethode bleek dat de gemiddelde score van vrouwen op “gedachten lezen” niet hoger lag dan die van mannen. Of het nu ging om het “lezen” van gedachten bij iemand van hetzelfde geslacht of iemand van het andere geslacht, of het nu ging om de gedachten van een vreemde of van hun partner, er bleek geen verschil tussen mannen en vrouwen.
Een kwestie van motivatie
Echter, in sommige studies vond men wel een verschil, en bleken vrouwen opmerkelijk beter dan mannen in het lezen van de gedachten van hun gesprekspartner. In de studies waar er geen verschil tussen vrouwen en mannen werd vastgesteld wisten onderzoeksparticipanten niet dat hun zogenaamde intuïtie werd gemeten. In de studies waar er wel sekseverschillen werd gevonden wisten ze dit wel.
Dit betekent dus dat vrouwen beter de gedachten van hun gesprekspartner lezen wanneer men ze eraan herinnert dat dit iets is dat vrouwen allicht beter kunnen dan mannen. Anders gezegd, vrouwen hebben van nature uit niet meer capaciteiten om gedachten te lezen dan mannen, maar ze doen wel harder hun best om aan het stereotype te beantwoorden als ze daar aan herinnerd worden.
Bij mannen werd hetzelfde effect teruggevonden. In een studie werd aan mannelijke deelnemers verteld dat een taak hun mate van intuïtie kon meten én dat ze geld konden verdienen met het juist “lezen” van de gedachten van hun gesprekspartner. En wat bleek: de prestatie van mannen evenaarde die van vrouwen.
Gedachten lezen: een kwestie van motivatie, niet van aanleg
De conclusie is dus dat vrouwen van nature uit niet beter gedachten kunnen lezen dan mannen. Het accuraat ‘lezen’ van andermans gedachten is vooral een kwestie van motivatie. Vrouwen kunnen wel beter gedachten lezen als men hen eraan herinnert dat zij daar als vrouw goed in zijn; mannen doen het dan weer beter als ze geld kunnen verdienen met gedachten lezen.
Referenties
- Ickes (2003). Everyday mind reading. Prometheus Books.
- Ickes (2009). Everyday mind reading. Exploring and improving empathic accuracy, our ability to guess the thoughts and feelings of other people. Psychology Today.
- Ickes (2011) Everyday mind reading is driven by motives & goals. Psychological Inquiry, 22, 20-26.
- Klein, K. J. K., & Hodges, S. D. (2001). Gender differences, motivation and empathic accuracy: When it pays to understand. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 720-730.
Auteur : Lesley Verhofstadt
Lesley Verhofstadt is Professor Relatie- en Gezinspsychologie aan de Universiteit Gent. Ze maakt deel uit van het UGent FamilyLab en doet wetenschappelijk onderzoek naar partnerrelaties en partnerrelatieproblematiek. Ze is partnerrelatietherapeut en mede-inrichter van de permanente vorming Relatie- en Gezinstherapie aan de Universiteit Gent.