Browse Tag: spijt

Niets is zo erg (of leuk!) als we zelf verwachten.

Wanneer we voor belangrijke levensbeslissingen en gebeurtenissen staan, maken we vooraf een inschatting hoe we ons daarbij zullen voelen. Zal ik gelukkiger zijn als ik mijn job opgeef en een bed-and-breakfast begin in Frankrijk? Zal ik eindelijk gelukkig zijn als ik die langverwachte promotie heb? Zal ik gelukkig zijn als ik Idool word?

Affective forecasting

Heel vaak echter blijkt dat deze beslissingen achteraf toch niet het verwachte geluk opleveren en niet zo leuk te zijn. Een beetje deprimerend misschien, maar toch ook vooral vreselijk herkenbaar. We werken dan bijvoorbeeld keihard om die éne promotie binnen te halen en we geloven dat alles dan beter wordt. Dan zullen we tijd maken voor vrienden, dan zullen we niet meer gestresseerd zijn, dan zullen we echt gelukkig zijn. Niet dus. Eens de promotie binnen is, verandert er gewoon heel weinig. Erg ontgoochelend. Hebt u het ook wel eens? Dan is er niets verkeerd met u. Dan bent u gewoon mens.

Zoals we kunnen terugblikken op geluk en pijn in het verleden, heeft de mens als enige diersoort de unieke eigenschap dat we ook de toekomst kunnen simuleren en vooruitblikken op mogelijk toekomstig geluk en pijn. Affective forecasting heet dat in wetenschappelijke termen. Goed voor ons!

We zijn slechte voorspellers van ons eigen geluk

Uit onderzoek blijkt echter dat we heel slecht zijn in het voorspellen van onze toekomstige emoties (voor een overzicht, zie Gilbert, Driver-Linn, & Wilson, 2002; Wilson & Gilbert, 2003). We hebben de neiging om voortdurend te onderschatten hoe we ons zullen voelen na een gebeurtenis of beslissing. Zo tonen tal van studies aan dat we ons in het algemeen minder slecht voelen dan verwacht na een negatieve gebeurtenis, en dat we ons minder goed voelen dan verwacht wanneer er iets positiefs gebeurt.

Dit fenomeen onderzochten we in een studie bij de kandidaten die deelnamen aan de audities van Idool 2011. Hen werd gevraagd naar hun verwachte geluksniveau: Meer bepaald vroegen we hen om te voorspellen hoe ze zich zouden voelen indien ze geselecteerd werden voor de volgende ronde, en hoe ze zich zouden voelen indien ze niet werden geselecteerd.

Zoals verwacht op basis van de affective forecasting literatuur voelden kandidaten die niet door mochten naar de volgende ronde zich achteraf minder ongelukkig dan ze zelf hadden verwacht. Kandidaten die wel door mochten, voelden zich dan weer minder gelukkig dan zelf voorspeld. De manier waarop de kandidaten behandeld werden door de juryleden speelde een belangrijke rol in hun geluksniveau. Gemiddeld genomen vonden de kandidaten dat ze rechtvaardig behandeld werden. Wanneer kandidaten het gevoel hadden respectvol en eerlijk behandeld te worden door de juryleden van Idool 2011, voelden ze zich achteraf gelukkiger, ongeacht of ze geselecteerd werden voor een volgende ronde.

Emotionele gebeurtenissen hebben veel minder impact dan we verwachten

 Hieruit blijkt dat deze kandidaten dus ook de gevoelens die ze hadden wanneer ze ‘faalden’, overschatten. De emotionele pijn bij een afwijzing was veel minder erg dan ze voorzien hadden. Het blijkt allemaal wel mee te vallen. Emotionele gebeurtenissen hebben dus meestal veel minder impact op ons gevoelsleven dan we oorspronkelijk verwachten. In deze context bleek het respectvol en rechtvaardig behandelen van kandidaten de beste garantie op tevredenheid achteraf.

En als u me nu zou willen excuseren, er staan enkele maanden zwangerschapsverlof te trappelen om in te gaan. Ik voorspel zalige uren op de fameuze roze wolk en een golf van puur babygeluk van zodra onze eerstgeborene het levenslicht heeft gezien! Al zou ik na deze én de vorige blogpost misschien beter moeten weten…

Referenties

  • Feys, M., & Anseel, F. (In press). Wen Idols look into the future: Fair treatment modulates the affective forecasting error in talent show candidates. British Journal of Social Psychology.
  • Gilbert, D. T., Driver-Linn, E., & Wilson, T. D. (2002). The trouble with Vronsky: Impact bias in the forecasting of future affective states. In L.F. Barrett & P. Salovey (Eds.), The wisdom in feeling: Psychological processes in emotional intelligence (pp. 114–143). New York: Guilford Press.
  • Wilson, T. D., & Gilbert, D. T. (2003). Affective forecasting. In M. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (Vol. 35, pp. 345–411). New York: Elsevier.

Auteur: Marjolein Feys

Marjolein Feys is postdoctoraal onderzoeker bij het FWO en verbonden aan de vakgroep Personeelsbeleid, Arbeids- en Organisatiepsychologie van de Universiteit Gent. Haar onderzoek situeert zich in het domein van de organisatiepsychologie en focust op de (negatieve) gevolgen van feedback. Ze bestudeert onder andere de invloed van rechtvaardigheid op feedbackreacties zoals emoties, intenties, attitudes en gedrag.

 

Euromillions spelen is goed voor je: onrealistisch optimisme

Het is bon ton om hoofdschuddend te lachen met de naïeve lottospeler. Telkens opnieuw worden er omstandige kansrekeningen voorgelegd om tot de ontegensprekelijk verwarde geest door te dringen. Nochtans, de meeste mensen weten wel dat de kans groter is dat je op een zonnige dag door een bliksem wordt getroffen maar gedachten als “je weet toch maar nooit!” verleiden ons vaak toch tot meespelen.

Onrealistisch optimisme

Waarom spelen er zoveel mensen hun hele leven mee met de Lotto, goed wetende wat de winstkansen maar zijn? Je zet geld in omdat je de kans groot genoeg acht dat jouw cijfercombinatie zal winnen. Elke andere speler heeft natuurlijk deze zelfde overtuiging. De menselijke geest is uitgerust met een subliem overlevingsmechanisme de pay. Het heet onrealistisch optimisme. De meeste mensen hebben de neiging om te geloven dat ze meer kans hebben om positieve gebeurtenissen mee te maken dan de gemiddelde medemens en minder kans dan anderen dat hen onfortuinlijke zaken zullen overkomen.

Onrealistisch optimisme is wat u elke morgen uit bed haalt. Alle statistieken mogen tegen ons pleiten, toch geloven we dat deze niet op ons van toepassing zullen zijn. Met volle overtuiging beginnen we een eigen restaurant, hoewel startende restauranthouders slechts 33 procent kans hebben om na 5 jaar nog te bestaan. We beloven elkaar oprecht eeuwige trouw voor het altaar, hoewel twee op de drie huwelijken in België eindigen met een scheiding. Aanstaande ouders schatten hun kans op een hoogbegaafd kind veel hoger in dan de kans op een minderbegaafd kind, hoewel een beetje statisticus u natuurlijk vertelt dat die kansen even groot zijn. We geloven dat onze eigen toekomst beter wordt dan het heden. The future’s bright. Voor ons, maar niet voor de anderen.

Mentale gezondheid

Onrealistisch optimisme is een teken van een goede mentale gezondheid. Mochten we die positieve illusie kwijt spelen, is de kans groot dat we depressief worden. Een realistische inschatting van alle gevaren en ongevallen die ons kunnen overkomen, zou beangstigend en verlammend werken. Meestal zijn de optimisten gevonden onder mensen die gek zijn van casino en andere gokken.

Onderzoek toont zelfs aan dat mensen met een lichte depressie veel realistischere kansberekeningen maken van potentiële bedreigingen in hun leven. Niet gezond, dat realisme. Mensen met HIV die hun eigen kansen op overleven hoger inschatten dan andere patiënten, bleken in één studie effectief gemiddeld 9 maanden langer te leven.

Vermijden van spijt

Een andere incentive die u geld doet inzetten – naast de miljoenen die u graag op de bankrekening zou zien staan – is dat u spijt wil vermijden. U wil het namelijk niet geweten hebben dat uw vaste cijfers net getrokken worden in de week dat u niet meespeelt. In Nederland maakt de Postcodeloterij hier handig gebruik van. In de pot zitten alle postcodes van Nederland, onafhankelijk van het feit of de eigenaar meespeelt of niet. Meespelen wil zeggen dat je recht hebt op je geld wanneer je postcode als winnende uit de bus komt. Jij (en ook je omgeving) weten dus perfect wanneer je het groot lot hebt gewonnen, stel je voor dat je dan moet zeggen dat je niet mee hebt gespeeld. Niet verrassend is het dit soort feedback die ervoor zorgt dat meer mensen geneigd zijn mee te spelen met de Postcodeloterij dan met de Nederlandse Nationale Loterij, die met het systeem van zelfgekozen cijfercombinaties werkt zoals we hier in België kennen.

Conclusie

Koester dus uw positiviteit en speel op de lotto. Er moet toch altijd iemand winnen, nee?

Referenties

  • Gilovich, T., Griffin, D. & Kahneman, D. (2002). Heuristics and biases:  The psychology of intuitive judgment, 334-347.
  • Zeelenberg, M. & Pieters, R. (2004). Consequences of regret aversion in real life: the case of the Dutch postcode lottery. Organizational behavior and Human Decision Processes, 93, 155-168.

Auteur

Frederik Anseel is voorzitter van de vakgroep Personeelsbeleid-, Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de UGent en hoofd van de onderzoeksgroep VIGOR. Te vinden op twitter als @fanseel of op www.fanseel.be